Τετάρτη 21 Μαΐου 2014

Ένας πίνακας - δύο ιστορίες



Rene Magritte - L'Empire des Lumieres, 1954



Λίγα λόγια για τον ζωγράφο…
Ο Ρενέ Μαγκρίτ (René François Ghislain Magritte, 1898-1967) ήταν σουρρεαλιστής καλλιτέχνης με επιρροές από το καλλιτεχνικό κίνημα του ντανταϊσμού.
Ο ίδιος ο Magritte δεν θεωρούσε τον εαυτό του καλλιτέχνη αλλά στοχαστή που χρησιμοποεί τη ζωγραφική, όπως άλλοι το λόγο ή τη μουσική, για να επικοινωνήσει με τους ανθρώπους. 
Για τα έργα του λέει: "Η ζωγραφική μου είναι ορατές εικόνες που δεν κρύβουν κάτι — προκαλούν μυστήριο και, πράγματι, όταν κάποιος βλέπει έναν από τους πίνακές μου, θέτει στον εαυτό του αυτήν την απλή ερώτηση: «Tι σημαίνει αυτό;» Οι πίνακές μου δεν σημαίνουν κάτι, επειδή και το μυστήριο δεν σημαίνει κάτι — είναι απλά άγνωστο"


Αντανάκλαση

2 η ώρα τα ξημερώματα.
Εναποθέτει  με προσοχή τη μικρή στο διπλανό μαξιλάρι. «Ψήνεται» στον πυρετό. Σε λίγο όμως το αντιπυρετικό θα δράσει. Το κρυολόγημα της την κρατάει δύο βράδια ξύπνια και αισθάνεται έτοιμη να καταρρεύσει.
Πάνω στο κομοδίνο παρατημένο ένα βιβλίο. Δεν έχει κουράγιο να το ανοίξει.
Κοιτάζει το εξώφυλλο. Η αυτοκρατορία του φωτός του Magritte. Τι παράδοξο μήνυμα..θέλει να περάσει ο ζωγράφος;
Προσπαθεί να εντρυφήσει στον πίνακα.
Η πρόσοψη ενός κτηρίου σε νυχτερινό τοπίο που περιβάλλουν σκοτεινά δέντρα, ο φανοστάτης,  ο εσωτερικός φωτισμός που διαπερνά τα ανοικτά παράθυρα, και ένας κατάφωτος ουρανός.
Σκέφτεται πόσο μοιάζει το εσωτερικό φως του σπιτιού  με την ελπίδα που σιγοκαίει μέσα μας… Το εσωτερικό άσβεστο φως που μας παρακινεί να αγωνιζόμαστε και να προσπαθούμε … να ζούμε…
Το νυχτερινό τοπίο συσχετίζεται με την καθημερινότητά μας. Μια πολιτεία που καταρρέει, παιδιάστικοι ανταγωνισμοί που «σβήνουν το φως», ένα αβέβαιο μέλλον για μας και τα παιδιά μας.
Όμως, το γαλάζιο του ουρανού θα έρθει.
Θα ξημερώσει...
Τα σύννεφα θα φύγουν και το φως θα πλημμυρίζει την ύπαρξή μας!


Παραμορφωτικός καθρέφτης

2 η ώρα τα ξημερώματα
Κάνει κρύο απόψε. Το σώμα της πονά..μάταια προσπαθεί να το ζεστάνει. Τα αρθριτικά  και η περασμένη της ηλικία δεν αγαπούν τον χειμώνα.
Πάνω στο κομοδίνο παρατημένο ένα βιβλίο. Δεν έχει κουράγιο να το ανοίξει.
Κοιτάζει το εξώφυλλο. Η αυτοκρατορία του φωτός του Magritte. Τι παράδοξο μήνυμα..θέλει να περάσει ο ζωγράφος;
Προσπαθεί να εντρυφήσει στον πίνακα.
Η πρόσοψη ενός κτηρίου σε νυχτερινό τοπίο που περιβάλλουν σκοτεινά δέντρα, ο φανοστάτης,  ο εσωτερικός φωτισμός που διαπερνά τα ανοικτά παράθυρα και ένας κατάφωτος ουρανός.
«Κάποτε σ’ αυτό το σπίτι ζούσε μια οικογένεια», σκέφτεται. «Παιδικές φωνές και γέλια ακούγονταν από το εσωτερικό του.»
 Ακούει τους ήχους από τα ποδαράκια τους που ανεβοκατεβαίνουν τρέχοντας τις σκάλες.
«Τώρα μόνο ένα δωμάτιο κατοικείται. Ένας ηλικιωμένος μοναχικός γεράκος που με δυσκολία σέρνει τα πόδια του.»
Τα μάτια της δεν βλέπουν τον κατάφωτο ουρανό. Ακούει μόνο τη σιγαλιά της νύχτας.
Κοιτάζει ξανά τον πίνακα.  
Τα φωτισμένα παράθυρα είναι τώρα σκοτεινά.
Ο φανοστάτης τρεμοπαίζει.
Η ζωή σιγοσβήνει..



Είναι η συμμετοχή μου στην ιδέα της Μαριλένας, να εμπνευστούμε και να γράψουμε διαφορετικές ιστορίες, με θέμα έναν πίνακα.
Επέλεξα τον Magritt εμπνευσμένη από το εξώφυλλο και την αναφορά του Γιώργου Γραμματικάκη στο βιβλίο του με τίτλο "Η αυτοβιογραφία του φωτός". 
Για την επιλογή του αυτή ο Γραμματικάτης αναφέρει τα εξής: 
"Η αρχική αίσθηση που αφήνει αυτός ο έξοχος πίνακας είναι ρεαλιστική και οικεία. Σε δεύτερη όμως ματιά, συνειδητοποιεί κανείς τον παράλογο χαρακτήρα του: Ένα φωτισμένο νυκτερινό σπίτι και οι αντικατοπτρισμοί του συνυπάρχουν με το γαλάζιο του ουρανού και το φως της ημέρας! Ο ίδιος ο Μαγκρίτ έδωσε την ακόλουθη ερμηνεία:
«Το τοπίο μας κάνει να σκεφτούμε τη νύχτα, ο ουρανός την ημέρα. Κατά τη γνώμη μου, αυτή η ταυτόχρονη παρουσία της ημέρας και της νύχτας έχει την δύναμη να εκπλήσσει και να γοητεύει. Αυτή τη δύναμη την ονομάζω ποίηση».
Η επιλογή του εξωφύλλου στηρίχθηκε λοιπόν στην σχέση που έχει ο πίνακας με το φως, αλλά και στην έλξη που ασκούσε πάντα στον συγγραφέα ο ζωγράφος του. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Μαγκρίτ ζωγράφισε τρεις παραλλαγές της «Αυτοκρατορίας του φωτός». Φαίνεται ότι πάλευε με το φως και προσπαθούσε να δαμάσει με τον χρωστήρα την αυτοκρατορία του...
"


Ευχαριστώ θερμά την Μαριλένα για την πρωτότυπη ιδέα της.
Μου έδωσε την ευκαιρία να προβληματιστώ, να ενημερωθώ και να απολαύσω ποιήματα και κείμενα από καταπληκτικούς ανθρώπους.
Τα ιστολόγια που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Μαρινέλας είναι:

20 σχόλια:

  1. Η ελπίδα και η μοναξιά. Πόσο θλιβερά συνυπάρχουν.
    Πολύ όμορφα κείμενα.
    Καλησπέρα.

    υγ: διάβασα στο προφίλ σου ότι πήγες σχολείο στα Κάτω Πορόϊα. Μένεις εκεί; Εγώ μένω Σέρρες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μαρία μου σ' ευχαριστώ!
      Χαίρομαι πολύ που είμαστε στον ίδιο νομό.
      Ναι, μένω μόνιμα στα Κάτω Πορόια.
      Θα χαρώ να τα λέμε.
      Φιλιά!

      Διαγραφή
    2. Α πολύ ωραία. Δεν ξέρω κανέναν από δω κοντά.
      Φυσικά θα τα λέμε.

      Διαγραφή
  2. "Έπαιξες" όμορφα με τον παραμορφωτικό καθρέπτη...μα θα μείνω στην ελπίδα που υπόσχεται το γαλάζιο του ουρανού στην αντανάκλαση!
    Πάρα πολύ ωραίος ο πίνακας μα και τα κείμενά σου!
    Καλό ξημέρωμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα!
      Σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.
      Η αλήθεια είναι ότι κι εγώ προτιμώ τον γαλάζιο ουρανό και την αισιοδοξία.
      Με την πρώτη ματιά στον πίνακα θαύμασα την απεραντοσύνη του ουρανού και μετά -ίσως- και λόγω της Μαρινέλας προσπάθησα να εμβαθύνω στη νύχτα..
      Φιλιά!

      Διαγραφή
  3. Αννα μου σε ευχαριστώ πάρα πολύ για την εξαιρετική σου συμμετοχή!!! Ο Μαγκρίτ είναι από τους ζωγράφους που με παιδεύουν με τα νοήματά τους αλλά ίσως γι αυτό με συναρπάζει!!
    Τα κείμενά σου έχουν μια ζεστασιά και μια ελπίδα!! Ακόμα κι ο παραμορφωτικός αυτήν την γεύση μου άφησε όσο κι αν σου ακουστεί παράλογο!!! Ισως γιατί περιγράφεις το τέλος τόσο γαλήνια!! Σαν φυσική κατάληξη κάτι όμορφου!!
    Μου έβγαλες μια απίστευτη γλύκα κι ηρεμία, δεν μπορώ να το εξηγήσω Αννα μου!!
    Σε ευχαριστώ πάρα πολύ που με τίμησες με τις αξιόλογες συμμετοχές σου!! ♥
    Φιλάκια πολλά κοπέλα μου και καλό σου βράδυ!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Απαντήσεις
    1. Καλημέρα!
      Σου εύχομαι ένα όμορφο και εκφραστικό Σαββατοκύριακο.
      Φιλιά!

      Διαγραφή
  5. Άννα μου σε ευχαριστώ πολύ για την επίσκεψη και το όμορφο σχόλιό σου!!!Υπέροχα τα κείμενά σου θα σε παρακολουθώ και ελπίζω να περνάς και εσύ και να τα λέμε!!!Φιλάκια!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλημέρα Σοφία!
      Όπως λες και εσύ στο blog σου "η αγάπη μοιράζεται".
      Θα σε επισκέφτομαι συχνά να θαυμάζω τις υπέροχες κατασκευές σου και
      θα χαρώ να τα λέμε.
      Φιλιά!

      Διαγραφή
  6. Άννα μου... ήταν μια ευχάριστη έκπληξη για μένα να διαβάσω τις ιστορίες σου! Είναι και οι δύο γεμάτες ευαισθησία και θα συμφωνήσω με την Μαριλένα, πως ακόμα και ο παραμορφωτικός, βγάζει μια γλυκιά ηρεμία. Υποκλίνομαι στην αισιοδοξία σου και συμφωνώ απόλυτα πως το γαλάζιο του ουρανού θα διαδεχτεί το σκοτάδι.
    Καλό βράδυ να έχεις!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μαρία μου, χίλια ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια.
      Η αισιοδοξία πιστεύω ότι είναι η χαραμάδα που θα μας απαλάξει από το σκοτάδι.
      Φιλιά πολλά!

      Διαγραφή
  7. Εξαιρετική η συμμετοχή σου Άννα μου ! Μου άρεσε πόσο όμορφα έπαιξες με τις αντιθέσεις .... Γέννηση και θάνατος ...η ίδια η ζωή!
    Μπράβο σου! :)))
    Πολύ μου άρεσε , μα πολύ όμως!!! ♥
    Φιλιά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αριστέα μου χαίρομαι ιδιαίτερα που σου άρεσαν τα κείμενά μου.
      Η αλήθεια είναι πως δίσταζα λιγάκι να γράψω αλλά η θετική στάση της Μαρινέλας με βοήθησε να ξεπεράσω τις φοβίες μου.
      Είμαι από αυτούς που πιστεύουν ότι όταν προσπαθούμε γινόμαστε καλύτεροι... και τα σχόλιά σας με πείθουν να συνεχίζω... ακόμη κι αν δεν τα καταφέρνω καλά.
      Φιλιά πολλά.

      Διαγραφή
  8. Τον πινακα δεν τον ηξερα κι ειναι οντως μαγευτικος! Οσο για τα κειμενα, τι να πω... πολυ αισθαντικα, μου αρεσαν εξισου και τα δυο. Φιλια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια και την επίσκεψη.
    Φιλιά πολλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Ο Μαγκρίτ είναι από τους αγαπημένους μου (αναρτώ συχνά έργα του) όσο για τα κείμενα; Ένιωσα πως ήθελα να διαβάσω τι θα γίνει παρακάτω. Μήπως να το σκεφτόσουν;.. Τα φιλιά μου Αννούλα :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Χαίρομαι που σου άρεσαν τα κείμενα.
      Όλα ξεκίνησαν με την παρότρυνση της Μαρινέλας και τα δικά σας θετικά σχόλια.
      Όσο για τη συνέχεια.... λέω συχνά: "Πού ξέρεις; Η Ιστορία θα το δείξει!"
      Τα φιλιά μου!

      Διαγραφή
  11. Άννα μου καλώς όρισες και σ΄ευχαριστώ πολύ!
    Διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον τις δύο "όψεις" του πίνακα και σε καμάρωσα!
    Μπράβο και στην Μαρινέλα για την ιδέα της!
    Φιλάκια

    ΑπάντησηΔιαγραφή